Çukurova Üniversitesi Türkoloji Araştırmaları Merkezi (ÇÜTAM) Kültür Evi’nin konuğu ÇÜ Fen-Edebiyat Fakültesi Matematik Bölümü Topoloji Ana Bilim Dalı öğretim üyesi Prof. Dr. Doğan Dönmez oldu.

 

“Matematik ve Şifreleme” başlıklı konuşmasıyla ÇÜTAM katılımcılarıyla buluşan Prof. Dr. Dönmez, ‘şifreleme ve şifre çözme/deşifre etme’ gibi kavramlar üzerinde durdu. Şifrelemeyi “bir mesajı bir anahtar kullanarak yalnızca belirli kişilerin anlayabileceği şekilde anlaşılmaz bir hâle getirmek” şeklinde tanımlayan Prof. Dr. Dönmez buna bağlı olarak şifre çözmeyi ise “şifrelenmiş bir mesajdaki (şifre metin) asıl metni, herkesin sahip olmadığı özel bir bilgiyi çözmek, deşifre etmek” olarak ifade etti.

 

Şifrelemenin Tarihçesini Anlattı.

Konuşmasına çok eski zamanlarda kullanılmış olan bazı şifreleme yöntemlerinden bahsederek devam eden Prof. Dr. Dönmez, Sezar başta olmak üzere zamanında birçok Roma imparatorunun mesajlarını bazı şifreleme yöntemlerini kullanarak gönderdiğini söyledi. Ayrıca, eski zamanlarda bazı şifreleme yöntemlerini kullanmış olanlar arasında İskoç Kraliçesi Mary’i, İtalyan Mafya elebaşı Provenzano’yu ve Yahudiler’i sıralayan Prof. Dr. Dönmez zamanla şifreleme yöntemlerinin ve şifreli metinlerin çözülmeye başlandığını ifade etti. Prof. Dr. Dönmez, konuyla ilgili olarak Al-Kindi’den bahsetti. Bu kişinin M.S. 9. yüzyılda yazdığı bir kitapta çeşitli şifreli metinlerin frekans analizi ile çözümüne dair bazı bilgiler verdiğini ifade eden Prof. Dr. Dönmez 15. yüzyıldan sonra şifre çözme konusunda farklı yöntemlerin geliştiğini hatırlattı. Prof. Dr. Dönmez, bu yöntemlerden en yaygın olanının Vigenere şifresi olduğunu belirterek bu şifrenin Al-Kindi’nin yöntemine karşın geliştirildiğini vurguladı.

 

Konuşma sonunda katılımcılardan gelen soruları da yanıtlayan Prof. Dr. Doğan Dönmez’e katkı ve katılımlarından dolayı Merkez Müdürü Prof. Dr. Deniz Abik tarafından plaket takdim edildi.