Çukurova Üniversitesi Türkoloji Araştırmaları Merkezi (ÇÜTAM) Kültür Evi’nin bu haftaki konuğu  “Atatürk ve Türk Dili” başlıklı konuşmasıyla Ege Üniversitesi Edebiyat Fakültesi, Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Mustafa Öner oldu.

 

Konuşmasına, Mustafa Kemal’in doğduğu yer olan Selanik hakkında çeşitli bilgiler vererek başlayan Prof. Dr. Öner, Mustafa Kemal’in 1881 yılında Selanik’te Türkçe konuşan Müslüman bir ailenin çocuğu olarak dünyaya geldiğini ifade etti. Çeşitli araştırmacılardan Mustafa Kemal’in ailesine dair bilgiler aktararak devam eden Prof. Dr. Öner, Mustafa Kemal’in babası Ali Rıza Efendi’nin orta sınıfın alt kısmına mensup bir memur olduğunu ve “efendi” unvanını taşımasının onun eğitimli olduğuna işaret ettiğini söyledi.

 

Mustafa Kemal’in Eğitim ve Öğretim Hayatı

Annesi Zübeyde Hanım’ın ise varlıklı bir ailede büyüdüğünü ve zamanın âdetleri uyarınca ev hanımı olarak yetiştirildiğini ifade eden Prof. Dr. Öner, Mustafa Kemal’in İlköğrenimine annesinin isteği üzerine Hafız Mehmed’in Mahalle Mektebine başladığından ancak sonrasında babası Ali Rıza Efendi’nin isteğiyle Şemsi Efendi Mektebine gönderildiğini söyledi. Prof. Dr. Öner, bu okulun 1880 tarihli Selanik şehir planında en önemli okul arasında sayıldığını ve Şemsi Efendi’nin modern eğitim hamlesine bağlı bir eğitimci olduğunu ifade etti.

 

Prof. Dr. Öner: “Mustafa Kemal’in Bulgarca ve Rumcadan Anladığını, Farsçadan Gülistan’a Kadar Öğrendiğini, Biraz da Arapça Bildiğini Biliyoruz.”

Sonrasında Ortaokul öğrenimine Selanik Mülkiye Rüştiyesi’nde devam eden Mustafa Kemal’in aynı zamanda Askerî Rüşdiye öğrencisi olmak üzere sınava girip kazandığını ve böylece askerlik kariyerinin başlamış olduğunu ifade eden Prof. Dr. Öner, Mustafa Kemal’in lise tahsili için İstanbul Kuleli Askeri Lisesine gitmek istediğini ancak Hasan Bey adlı bir kurmay subayının onu Manastır’da okumaya teşvik ettiğini söyledi. Mustafa Kemal’in Bulgarca ve Rumcadan anladığını, Farsçadan Gülistan’a kadar öğrendiğini, biraz da Arapça bildiğini ifade eden Prof. Dr. Öner, 1905’te kurmay yüzbaşı olarak Erkân-ı Harbiye Mektebinden mezun olan genç subay Mustafa Kemal’in; Kurtuluş Savaşını zaferle sonuçlandıran Başkumandan Gazi Mustafa Kemal olmasına kadar süren profesyonel askerlik kariyerinin başarılarla dolu olduğunun altını çizdi. Konuşmasına Mustafa Kemal’in Türk Dili için yapmış olduğu faaliyetlerden söz ederek devam eden Prof. Dr. Öner, Türk Dili Tetkik Cemiyetinin kuruluşu ve Dil Devrimi gibi noktalara da değindi.

 

Toplantı sonunda katılımcılardan gelen soruları da yanıtlayan Prof. Dr. Mustafa Öner’e katkı ve katılımlarından dolayı Merkez Müdürü Prof. Dr. Deniz Abik ve katılımcılar arasında yer alan Prof. Dr. Hatice Şahin tarafından teşekkür belgesi takdim edildi